“At the roots, the mirage is clear | Dưới gốc, mờ ảo hiện” - một triển lãm của Vũ Trung x Nguyễn Trà Mi
Do Nam Nguyễn giám tuyển.

Thời gian: 10.12.2023 - 04.02.2024

Dạo vô rừng hay trong những cảnh quan bát ngát, tự nhiên dần sẽ hé lộ những không gian của sự cộng sinh. Khi ta nghĩ về từ „gốc“: gốc cây, nguồn gốc vấn đề, chân tóc hoặc gốc gác của bản thân. Mỗi từ này đều hướng chỉ đến chiều sâu, nửa chìm nửa nổi hoặc giấu kín, thường trốn tránh sự nhận thức tức thời. Tuy nhiên, theo sự nghịch lý nào đó, những khía cạnh giấu kín này lại trở thành sự bắt đầu, sự mở rộng, sự rơi xuống, và sự hoàn tất của mọi thứ. Tại sao chúng ta dùng từ „gốc“? Khi nào „gốc“ có thể được ta được nhận biết, khám phá, hoặc cảm nhận? Chúng ta ở đâu khi nhận ra chúng ta ở gốc?
Vũ Trung tìm và tìm, trong tự nhiên và trong thiên nhiên những chủ thể vĩnh cửu để thể đưa vào tranh sơn mài của mình. Hành trình nghệ thuật của Vũ Trung đã dẫn người họa sĩ đến với sự trừu tượng, mờ nhạt và có chút khô ráp, xa vời với những miêu tả chân thực. Thay vào đó, tác phẩm của anh lưu trữ bản chất, mường tả nguồn năng lượng của tự nhiên toả đến những môi trường xung quanh. Bằng kỹ thuật sơn mài, tranh của anh định hình và ngưng đọng thời gian của cảnh quan. Chúng được trạm, chạm khắc, nhám nhưng chỉ để lại nhưng chi tiết vừa đủ, không tiết lộ bản chất của tự nhiên, mà mô tả khoảnh khắc các yếu tố của tự nhiên hòa mình vào nhau, tỏa sáng, trao đổi năng lượng hóa học và tiến hóa. Những nguyên tố này dường như đang trải qua thử thách của thời gian, sự uyển chuyển của dòng chảy và các quá trình oxy hóa. Chúng cùng hoà lại và tạo nên những câu chuyện thú vị về thị giác. Các tác phẩm của Vũ Trung dường như mở ra một góc nhìn ở góc độ hiển vi, đi xuyên qua vẻ ngoài ngoài của thiên nhiên.
Rời khỏi tầng nghĩa vật lý, Nguyễn Trà Mi đi tìm đến „gốc“ trong chính bản thân mình. Sinh ra và lớn lên giữa hai thế giới khác biệt, cô trải nghiệm về „tính Việt“ thông qua cộng đồng hải ngoại. Đối với Trà Mi, đất nước là một điều gì luôn ở gần nhưng lại rất xa xôi. Khi làm gốm trở thành ngôn ngữ nghệ thuật của mình, cô dần tạo ra những tác phẩm tái dựng lại những hình ảnh mờ nhạt trong ký ức của cô về Việt Nam. Những hình tượng, màu sắc lưu đọng lại trong lần cuối cùng về thăm gia đình khi chỉ là một đứa trẻ. Những vật dụng nhỏ, chi tiết giờ đã biến dạng được nặn lại thành khối, nung nóng, để rồi phủ lên và chén nén lại với nhau. Những vật dụng thường nhật, rời rạc, như chiếc chén, mũi tên ít được sự quan tâm có vẻ tìm được vị trí thân thuộc trong tâm trí cô.
Tác phẩm của Nguyễn Trà Mi và Vũ Trung tưởng chừng đang ở hai thái cực đối lập, nhưng với một chút suy tâm, chúng lại tạo nên những cuộc đối thoại thú vị giữa truyền thống và nghề nghiệp riêng của hai thế hệ nghệ sĩ. Những cuộc đối thoại này mang đến cho chúng ta một ngữ cảnh khác, khuyến khích ta quan sát và nhận thức không chỉ thế nào là nghệ thuật truyền thống mà còn mở rộng hàm nghĩa của nó đến bối cảnh hiện thời, khi mà những hình thức này dần trở thành mờ nhạt trong bối cảnh nghệ thuật đương đại. Sâu hơn, chúng kết nối ta khi ta ngậm tưởng về gốc, bởi khi về đến gốc, mờ ảo hiện.